Жексенбі, 2 Сәуір, 2023
  • Біз туралы
  • Сайт тәртібі
  • PDF нұсқа
  • Байланыс
Jaraina.kz
  • Басты бет
  • Саясат айнасы
  • Өңір айнасы
  • Тарих айнасы
  • Қоғам айнасы
  • Мәдениет айнасы
No Result
View All Result
Jaraina.kz
No Result
View All Result
Басты бет Ақпарат ағыны

Наурыз мейрамы – ұлылықтың ұйытқысы

16 Наурыз, 2023
Наурыз мейрамы – ұлылықтың ұйытқысы
1
БӨЛІСУ
14
ҚАРАЛЫМ
FacebookTwitterTelegram

Қазақ халқының тұрмыс-тіршілігінде, әдет-ғұрпында ерекше орын алатын мереке – Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мейрамы. Шын мәнінде бұл қазақ халқының арғы бабалары – көшпенді тайпалар ішінде тойланып, Ұлыстың ұлы күні деп аталғаны ешқашан талас тудырмайды, кейінірек отырықшы елдердің дәл осындай мейрамы – Наурызбен қосылып Ұлыстың ұлы күні – Наурыз деп аталып жүр.

Наурыз қазақ халқымен қатар бауырлас Шығыс халықтарының отқа, күнге, айға, суға табынған кездерінде пайда болған, яғни күн мен түннің теңелуінен шыққан маусымдық мейрамы. Наурыздың қазақ қоғамындағы рөлі кез-келген астан, тойдан, басқа да шаралардан жоғары болған. Белгісіз автордың жазуы бойынша: «…Қайда атақты бай болса, Наурыздаманы сол байға қалдырған екен. Үйсін Төле билердің заманында Наурыздаманы қадір-құны астан, тойдан ілгері болады екен…» — деп көрсетсе, Абай «Біраз сөз қазақтың қайдан шыққаны туралы» деген жазбасында Наурыз туралы «Ол күнде Наурыз бір жазғытұрым мейрамы болып, наурыздама қыламыз деп, тамаша қылады екен. Сол күнін «ұлыстың ұлы күні» дейді екен» деп жазады.

«Наурыз» және «Ұлыс» сөздерінің айырмашылығы туралы Шәкәрім Құдайбердіұлы өзінің Наурыз туралы жазбасында «Наурыз – парсы тілі: Жаңа күн деген сөз. Мұны қазақтар Бұқар, Тәшкенттік қожалардан үйренген. Ескі қазақ, яғни ескі түрік тілінде Жаңа жылдың аты – Ұлыс. Жыл басының Ұлыс деп аталуының тағы бір дәлелі:

«Ұлыс күні қазан толса,

Ол жылы ақ мол болар.

Ұлы кісіден бата алса,

Сонда олжалы болар», – деген ескі өлең жолдарынан көруге болады. Дегенменде халық санасына сіңісіп кеткен екі сөздің де қатар жүруін өз ойымша дұрыс деп санаймын.

Ұлыс күні сәлемдесуге байланысты дәстүр қалыптасқан. Ер адамдар қос қолдасып, төс соғыстырса, әйелдер құшақтасып, ер мен әйел құшақ айқастырады. Қос қолдап амандасып, төс соғыстыру өмір тірегім – төсім, тіршілік көзім – екі қолым аман сау болсын дегенді білдіреді.

Ұлыс күні кәрі-жас,

Құшақтасып көріскен.

Жаңа ағытқан қозыдай,

Жамырасып өрістен, – деген өлең жолдарынан Наурыз мерекесінің көрісу күнінен бастау алатындығын көруге болады.

Наурыздың бір мәні – теңдік күні ұлылық пен кішілік жасалатын, бай мен жарлы жарасып, хан қарашаның хәлін ұғып, қараша ханның төріне шығатын ерекше күнді «Жаркент мешіті» сәулет-көркемөнер музейінің ұжымы да атап өту, жас ұрпаққа халық мұрасын насихаттау мақсатында, қазақ халқының қолданбалы өнер түрлерінен құралған көрме ұйымдастырды. Көрмені музейдің «Алтын баспалдақ» бөлімінен тамашалай аласыздар.

Көркем РАХИМГАЛИЕВА

Алдыңғы мақала

Шекаралы өңірде сәнді қала бой көтеруде

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ...

Сыршыл ақын

Добавить комментарий Отменить ответ

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

КӨП ОҚЫЛҒАНДАР

Депутат мемлекетті 5G құрылысын бақылауға шақырды

Депутат мемлекетті 5G құрылысын бақылауға шақырды

15 Желтоқсан, 2022
1k
Топыраққа тұншыққан тарих

Топыраққа тұншыққан тарих

4 Қараша, 2022
694
Қытай жеріндегі «Шейіт сай» туралы не білеміз?

Қытай жеріндегі «Шейіт сай» туралы не білеміз?

19 Қараша, 2022
683
Жаркент қаласына 140 жыл емес, 1400 жыл

Жаркент қаласына 140 жыл емес, 1400 жыл

22 Қазан, 2022
487
Тоқбай ИСАБЕК: Ластанған адамдарға қас жаным

Тоқбай ИСАБЕК: Ластанған адамдарға қас жаным

20 Сәуір, 2022
471
Қорғас қырғыны

Қорғас қырғыны

19 Сәуір, 2022
375
Өзен аты Өсек пе, Үсек пе?

Өзен аты Өсек пе, Үсек пе?

28 Қазан, 2022
373
Қазаққа қорған болған Жұмабек мерген

Қазаққа қорған болған Жұмабек мерген

26 Қараша, 2022
279
Алмас ТОҚСАНБАЙ, PhD доктор, тарихшы ғалым: Біз өзгелер үлгі алатын ұлтқа айналуымыз керек

Алмас ТОҚСАНБАЙ, PhD доктор, тарихшы ғалым: Біз өзгелер үлгі алатын ұлтқа айналуымыз керек

22 Қазан, 2022
268
«Біз әр күніміз өсу мен даму үшін мүмкіндік туғызатын, ырыс-берекеміз нығайған елде өмір сүріп отырмыз»

«Біз әр күніміз өсу мен даму үшін мүмкіндік туғызатын, ырыс-берекеміз нығайған елде өмір сүріп отырмыз»

26 Наурыз, 2023
249

БІЗ ТУРАЛЫ

Jaraina.kz

Газет Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігінде 13.09.2018 ж. тіркеліп, №17270-Г куәлігі берілген.

ПОРТАЛ ТӘРТІБІ

Материалдар мен ақпараттарды портал брендін көрсетіп, гиперсілтеме жасаған жағдайда ғана қолдануға рұқсат етіледі. Ақпараттан мәтін, мәтін бөлігі немесе дәйексөз алынғанда міндетті түрде тиісті сілтеме көрсетілуі керек.

БАЙЛАНЫС

E-mail: jar-aina@mail.ru
Телефон: +7 (777) 971 57 67
Мекен-жайымыз: ҚР, Жетісу облысы, Жаркент қаласы, Е.Сыпатаев көшесі, 242 үй, 14-пәтер

РЕДАКЦИЯ

  • Біз туралы
  • Сайт тәртібі
  • PDF нұсқа
  • Байланыс

© 2022 / Jaraina.kz - қоғамдық-саяси, ақпараттық-экономикалық, тарихи-танымдық газетінің сайты / Барлық құқықтар қорғалған.

No Result
View All Result
  • Басты бет
  • Саясат айнасы
  • Өңір айнасы
  • Тарих айнасы
  • Қоғам айнасы
  • Мәдениет айнасы

© 2022 / Jaraina.kz - қоғамдық-саяси, ақпараттық-экономикалық, тарихи-танымдық газетінің сайты / Барлық құқықтар қорғалған.